Trong lúc thi công dự án đường dây điện, doanh nghiệp múc đất đá trái phép tại di tích lịch sử danh thắng cấp quốc gia lèn Hai Vai ở huyện Diễn Châu.
Ngày 28/3, huyện Diễn Châu cho biết đã đề nghị UBND tỉnh Nghệ An xử phạt Công ty TNHH Trung Việt Hưng 180 triệu đồng vì vi phạm trong lĩnh vực di sản văn hóa và khoáng sản.
Khi thi công dự án đường dây điện qua huyện Diễn Châu vào cuối tháng 2, Công ty Trung Việt Trung, trụ sở tại TP Vinh, đã múc hơn 380 m3 đất đá trái phép tại chân lèn Hai Vai ở xã Minh Châu, huyện Diễn Châu để làm vật liệu xây dựng.
“Việc này làm hủy hoại, thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử văn hóa danh lam thắng cảnh cấp quốc gia, vi phạm Luật Di sản năm 2009 và Luật Khoáng sản 2010”, văn bản của huyện Diễn Châu nêu.
Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh quốc gia lèn Hai Vai. Ảnh: Đức Hùng
Làm việc với cơ quan chức năng, Công ty Trung Việt Trung thừa nhận do không biết lèn Hai Vai là di tích quốc gia nên cán bộ kỹ thuật đã cho lấy đi một số khối đất đá tại chân núi để làm đường ra chân công trình. Hiện doanh nghiệp dừng khai thác và hoàn trả số đất đá đã múc để đắp đường vào đầu tháng 3.
Nằm ở xã Minh Châu, di tích là núi đá vôi tự nhiên với đỉnh lớn tên Lưỡng Kiên Sơn (nghĩa là lèn Hai Vai), đỉnh nhỏ Hổ Lĩnh Sơn (còn gọi lèn Một Vai). Ngọn núi lớn nằm cạnh quốc lộ 7, dài 200 m, nơi rộng nhất 120 m, cao nhất 141 m; cấu tạo giữa nhỏ nhô lên cao, hai bên thấp dần, cân đối như vai người. Người dân thường gọi chung danh thắng này là lèn Hai Vai.
Khu vực chân lèn Hai Vai bị “đào nhầm đất”, nay doanh nghiệp đã hoàn trả hiện trạng. Ảnh: Đức Hùng
Trên lèn có các hang động sâu, nhiều khối thạch nhũ hình thù kỳ lạ. Theo tư liệu lịch sử, năm 1575, tướng Phan Công Tích chọn lèn làm nơi ẩn náu cho đạo quân nhà Lê khi giao chiến với nhà Mạc. Thời Nguyễn, nơi này là căn cứ hoạt động của Nguyễn Xuân Ôn trong phong trào Cần Vương. Dân địa phương luôn xem lèn như ngọn hải đăng khi đi biển để xác định phương hướng.
Năm 1964-1971, Viện Khảo cổ học tổ chức các đợt thám sát tại đây, phát hiện xương người hóa thạch, một số công cụ bằng đá và nhiều bình gốm, hiện vật từ thời văn hóa Phùng Nguyên cách đây hơn 4.000 năm. Những phát hiện trên xác định nơi đây có người nguyên thủy sinh sống.
Năm 1994, lèn Hai Vai được công nhận là di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.
Trên lèn có nhiều hang động, bên trong có các khối thạch nhũ. Ảnh: Đức Hùng
Ông Lê Khắc Hoàng, Chánh Thanh tra Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An, cho biết đã yêu cầu huyện Diễn Châu báo cáo tỉnh vì để xảy ra sai phạm trong quản lý và bảo vệ di tích, xử lý trách nhiệm những cá nhân và tập thể liên quan.
“Hàng chục năm qua lèn Hai Vai không thể cắm mốc bảo vệ do vướng mắc về đất đai, giữa huyện và tỉnh có một số nội dung chưa thống nhất. Sắp tới Sở lên kế hoạch khoanh vùng, đo đạc lại một số vị trí bảo vệ di tích”, ông Hoàng nói.
